Vladan Đorđević bio je srpski političar, diplomata, lekar, oficir i književnik. Đorđević je bio i predsednik ministarskog saveta Kraljevine Srbije, sanitetski pukovnik, osnivač Crvenog krsta Srbije i Srpskog lekarskog društva.

Vladan Đorđević

 

Biografija

Vladan je rođen u Beogradu 1844. godine, u duhu grčko-cincarske kulture majčine porodice, kršten je kao Hipokrat, sa željom roditelja da bude lekar, i to ime nosio je sve do mature, kada na predlog Đure Daničića počeo da koristi ime Vladan.
Gimnaziju je završio u Beogradu, a pod uticajem Josifa Pančića studirao je medicinu u Beču, gde je i doktorirao i bio prvi školovani hirurg u Srbiji.
Ostalo je zabeleženo da je na opelu Vuku Karadžića, Aleksandar Sandić, kao dugogodišnji Vukov prijatelj, održao dugački govor a da je posle opela, u grčkoj kapeli, govorio tada još bečki student, Vladan Đorđević.
Da bi usavršio svoje hirurško znanje, uz dopuštenje srpske vlade, učestvovao je francusko-pruskom ratu i u blizini Frankfurta organizovao ratnu bolnicu, što mu je donelo vojni čin i pohvale hirurga Langebeka.

 

 

 

Povratak  u Srbiju

Nakon povratka u Srbiju jedno vreme radio je kao privatni lekar, zatim je primljen u srpsku vojsku u kojoj postaje prvi sanitetski pukovnik, i od 1873. godine obavljao je dužnost ličnog lekara kneza Milana.
Jedan je od osnivača Srpskog lekarskog društva, Crvenog krsta u Srbiji i pokretač časopisa „Srpski arhiv” za celokupno lekarstvo.
Osnovao je i bio prvi upravnik Vojne bolnice u Nišu od 1878., i načelnik i veliki reformartor civilnog saniteta Srbije. Na njegovu inicijativu osnovano je i Prvo beogradsko društvo za gimnastiku i borenje.

 

Političko-diplomatska karijera

Kao predsednik Beogradske opštine od 1884. do 1888. godine, Đorđević je inicirao uvođenje javne rasvete, kanalizacije i vodovoda i kaldrmisanje beogradskih ulica. Izmestio je groblje sa Tašmajdana na Novo groblje, koje su mnogi pamtili i kao Vladanovac.
Bio je i ministar prosvete i privrede u vladi Nikole Hristića, nakon čega zakoračuje i u svet diplomatije.

Službovao je kao poslanik Srbije u Atini od 1891. i u Carigradu od 1894. godine, gde je značajno doprineo postavljanju srpskih vladika u Makedoniji.
Nekiko godina kasnije postaje i predsednik vlade i ministar inostranih dela. Iako je njegova vlada radila na stišavanju žestokih partijskih borbi, ekonomskom napretku Srbije i jačanju njene vojske, Đorđević je podneo ostavku posle najave ženidbe kralja Aleksandara Dragom Mašin.

Kralj Aleksandar i Vladan Đorđević

Zbog navodnog objavljivanja državnih tajni u knjizi „Kraj jedne dinastije“ Đorđević je 1906. godine proveo u zatvoru šest meseci, a u toku Prvog svetskog rata bio je u austrijskoj konfinaciji, radi rusofilstva od aneksione krize iz 1908. godine.

 

Stvaralaštvo

Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888, a za redovnog 15. novembra 1892.
Dvadeset pet godina dr Đorđević je bio glavni urednik i brinuo se o finansiranju „Srpskog arhiva“, jedanog od najstarijih i najdugovečnijih medicinskih časopisa u svetu, koji i danas izlazi.
Pisao je i na istorijske teme, kao i romane, pripovetke, pesme i drame.

Vladan Đorđević je preminuo poslednjeg dana avgusta 1930. u sanatorijumu u Badenu, usamljen star i bolestan u 86 godini života. Država je o svom trošku „bez pompe i galame“, sahranila ovog srpskog velikana u Beogradu.
U okviru proslave stogodišnjice vojne bolnice, u decembru 1938.godine, u krugu Glavne vojne bolnice mu je otkriven spomenik, a Srpska akademija nauka i umetnosti je 2020. godinu proglasila godinom Vladana Đorđevića, kada je u Galeriji SANU održana izložba „Vladan Đorđević: portret neumornog stvaraoca”.