REPUBLIKA SRBIJA I BRAZIL

Kopakabana u Riu, favele, Hristov kip na brdu Corcovado, Pele i fudbal, brazilska kafa ili Amazonija – brojne su asocijacije na ovu daleku zemlju koja zrači autentičnom energijom i vedrim ritmovima sambe. Jedinstveni duh naroda ove zemlje obojen je tradicijom i običajima američkih indijanaca, portugalskih kolonista i evropskih doseljenika. Portugalski uticaj se ogleda u jeziku, veri i arhitekturi.

Brazil i Srbija su istorijski uvek stajali na sličnim političkim stanovištima. Osadesetogodišnjica uspešnih bilateralnih odnosa obeležena je prošle godine.  

Ukazom kralja Aleksandra Karađorđevića 31. maja 1929. godine otvoren je Generalni konzulat Kraljevine Jugoslavije u Sao Paulu. Za generalnog konzula i prvog zvaničnog predstavnika Srbije u Brazilu imenovan je Nastas Ilić. Poslanstvo Kraljevine Jugoslavije sa sedištem u Buenos Ajresu je otvoreno 1938. godine. Brazilska vlada je 1936. u Kraljevini Jugoslaviji akreditovala svog poslanika, Žoakima Eulalija do Nasimento Silvu, na nerezidentnoj osnovi sa sedištem u Atini. Brazil je svoju kancelariju otvorio u Beogradu 1939. godine.

Ukaz kralja Aleksandra I o postavljenju Nastasa Ilića, za generalnog konzula Kraljevine SHS u Sao Paulu, Beograd, 1. jun 1929. godine (izvor: Arhiv Jugoslavije)

Nakon Drugog svetskog rata, diplomatski odnosi Jugoslavije i Brazila obnovljeni su 1946. godine. Početkom 1947. akreditovani su poslanici, a 1952. predstavništva su podignuta na nivo ambasada. Gospodin Rui Ribeiro Koto, najpre u svojstvu otpravnika poslova, a od 1952. u svojstvu ambasadora,  bio je na čelu brazilskog diplomatskog predstavništva u Beogradu punih 16 godina. Zbog velikih zasluga ovog diplomate za unapređenje jugoslovensko-brazilskih odnosa, Josip Broz Tito ga je tokom oproštajne posete odlikovao Ordenom jugoslovenske zastave sa lentom.

Tokom procvata industrije Jugoslavija je u Brazil izvozila razne vrste brodova, traktore, raznovrsnu industrijsku opremu i transportna sredstva, vagone, opremu za hidro i termo centrale, sve vrste motora, pumpe i kompletan železnički materijal, potrošnu robu, hemikalije i metalnu robu. Iz Brazila se uglavnom uvozila kafu (glavni brazilski izvozni artikal), kakao, koža, čaj i pamuk.

Za vreme bombardovanja vrata ambasade Brazila u Beogradu se nisu zaključala, a savremeni Brazil nije priznao samoproglašenu državu Kosovo i  čvrsto poštuje suverenitet i teritorijalni integritet Republike Srbije.

Sportisti kao ambasadori zajedničke energije

Sport je zajednička strast obe nacije, najviše izražena kroz ljubav prema fudbalu. Upravo po stadionu Marakana u Riju, koji je jedno od najpoznatijih fudbalskih zdanja na svetu, nazvan je i stadion Crvene Zvezde u Beogradu.

Jedan on najpoznatijih igrača svih vremena, Pele, oprostio se od reprezentacije Brazila 18. jula 1971. godine na prijateljskoj utakmici protiv Jugoslavije. Tom prilikom, ambasador Mirko Ostojić predao mu je Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom i to na prijemu organizovanom u njegovu čast, u Ambasadi SFRJ u Rio de Žaneiru.

Prijateljska fudbalska utakmica između Brazila i Jugoslavije povodom oproštaja Pelea od nacionalnog dresa, Rio de Žaneiro, 18. jul 1971. godine (izvor: Arhiv Jugoslavije)

Legendarni srpski fudbaler Dejan Petković Rambo je sa brazilskim klubovima Vitorijom, Flamengom i Vasko de Gamom osvojio sve trofeje, a tri puta je proglašen najboljim igračem Brazila,  što do tada nije pošlo za rukom nikome van Južne Amerike. Na stadionu Fluminensea stoji ploča sa njegovim imenom, a Rio de Žaneiro ga je proglasio za počasnog građanina. Zbog doprinosa brazilskom fudbalu i pruženoj podršci Rio de Žaneiru u dobijanju domaćinstva letnjih Olimpijskih igara 2016. godine, dobio je orden Rio Branco predsednika Brazila da Silve. U jednom intervjuu naglasio je da ga je upravo srpski inat doneo do takvih visina.

Dejan Petković Rambo (izvor: Instagram)

Kao najmlađi nosilac crnog pojasa u karateu sa 14 godina i nakon što je postala višestruka šampionka Srbije u kik boksu, Dušica Duda Janković je 1999. godine otišla u Brazil. Tamo je i dobila svoj nadimak Dijamant, jer je pod brazilskom zastavom postala prvak države i prvak Južne Amerike u kik boksu, a zatim i svetski šampion u profesionalnom boksu sa titulom koju je odbranila nekoliko puta.

Dušica Duda Janković (izvor: Instagram)

Na političkom i ekonomskom terenu, dve zemlje su takođe u istoj reprezentaciji koja se bori za unapređenje bilateralne saradnje i daljeg razvoja međudržavnih odnosa.

ZANIMLJIVOSTI

• Reč Brazil potiče od drveta latinskog porekla caesalpinia echinata, koje je nekada bilo rasprostranjeno duž brazilske obale; na portugalskom se ovo drvo zove pau-brasil, gde reč brazil ima značenje crveno kao žeravica;
• Glavni grad Brazila – Brazilija, iz vazduha izgleda kao avion, koji po legendi označava uzlet države. Brazilija koja je izgrađena za samo 4 godine, svečano je otvorena 21.04.1960.godine.
• Zvanični rođendan Brazila je 7. septembar, 1822. godine, dan kada je princ Pedro proglasio nezavisnost od Portugala, koji se danas slavi kao Nacionalni dan Brazila;
• Nacionalno jelo Brazila je Feijoada, crni pasulj skuvan sa dimljenim mesom;
• Najraniji oblici grnčarenja koji su pronađeni u zapadnoj hemisferi, datiraju od pre 8.000 godina i pronađeni su u basenu reke Amazon u Brazilu;
• Nacionalno piće Brazila je Caipirinha (piće od šećerne trske pomešano sa šećerom, ledom i limetom);
• Na sadašnjoj zastavi zeleno predstavlja šume Brazila, žuti romb predstavlja mineralno bogatstvo, a plavi krug i zvezde predstavljaju nebo iznad Ria jutra 15. novembra 1889. godine kada je Brazil sebe proglasio Republikom;
• Prvi zvanični turisti su stigli u Brazil 1. januara, 1502. godine, kao deo portugalskog istraživačkog tima;
• Kišna šuma Amazona je najveća na svetu i proizvodi 1/3 kiseonika na svetu;
• Prva škola sambe je organizovana 1928. godine u Riju;
• Prvi brazilski karneval organizovan je 1855. godine;
• Rio de Žaneiro je bio glavni grad Portugala, jedini evropski grad koji je bio van Evrope;
• Brazil i Zapadna Afrika nekada davno bili su spojeni;
• Najveća japanska zajednica van Japana, nalazi se u Brazilu;
• Brazil je najveći proizvođač kafe u poslednjih 150 godina.