REPUBLIKA SRBIJA I ISLAMSKA REPUBLIKA PAKISTAN

Islamska Republika Pakistan 23. marta proslavlja svoj Nacionalni dan, obeležavajući usvajanje Lahorske rezolucije iz 1940. godine kojom su postavljeni temelji za kasniju nezavisnost od britanske imperije.

Ime Pakistan, koje na persijskom i urdu jeziku znači ,,zemlja čistog”, je prvi put upotrebljeno 1933. godine u pamfletu „Sad ili nikad”, kojim se poziva na stvaranje nezavisne muslimanske države. Ovaj naziv je zvanično usvojen 1947. godine, a današnje ime Islamska Republika Pakistan, je u upotrebi od 1957. godine.

Pakistan je međunarodno priznat 14. avgusta 1947. godine. Prvi ustav ove zemlje je stupio na snagu 1956. godine, takođe 23. marta.

Faisal džamija, Islamabad

Demografska slika Pakistana je odraz viševekovnog mešanja kultura i religija. Danas 96% stanovništva čine muslimani. Porodica i tradicionalne vrednosti se visoko cene. Kuhinja, arhitektura, način odevanja i književnost su rezultat velikog uticaja muslimanskih vladara i istorije ove regije.

Iako samo 8% pakistanskog stanovništva govori jezikom urdu kao primarnim, on je 1947. godine proglašen za zvanični jezik u cilju promovisanja nacionalnog jedinstva. Urdu se piše modifikovanim persijsko-arapskim pismom. Njegova osnova je hindu, a obogaćen je rečima iz arapskog, turskog, persijskog i engleskog jezika. Engleski jezik je ustavom proglašen za drugi zvaničan jezik.

Poljoprivreda zapošljava oko 40% ukupne radne snage. U Pakistanu se najviše uzgajaju pamuk, pšenica, pirinač, voće i povrće. Proizvodi koje Pakistan najviše izvozi su tekstil, pirinač, riba, tepisi i ćilimi. Ipak, većinski deo izvoza Pakistana čine tekstilni proizvodi.

U Pakistanu se nalazi druga najviša planina na svetu – K2, kao i veliki broj veoma visokih venaca. Štaviše, tri najveća planinska lanca – Himalaji, Karakorum i Hindukuš – se nalaze se u ovoj zemlji. Zbog ovih prirodnih lepota Pakistan je jedna od najprivlačnijih destinacija za planinare.

Bilateralni odnosi Srbije i Pakistana

Sa oko 200 miliona stanovnika, danas ova moćna azijska zemlja nastoji da unapredi  odnose sa Srbijom. Pakistan ima ambasadu u Beogradu, ali Srbija nema diplomatsko predstavništvo u Islamabadu.

Dve zemlje su izgradile jake veze, posebno u vreme Josipa Broza. Jugoslavija je bila jedna od prvih evropskih država koje su ubrzo posle formiranja Pakistana priznale njegovu nezavisnost i podržale politiku novog rukovodstva. Diplomatski odnosi su uspostavljeni 15. maja 1948. godine i  to na nivou poslanstva. Međutim, ozbiljni problemi sa kojima su se obe zemlje suočavale u tom momentu odložili su razmenu diplomatskih predstavnika.

Tokom prvog razdoblja jugoslovensko-pakistanskih odnosa prelomni trenutak je predstavljala razmena poseta lidera dve zemlje. Predsednik Pakistana Ajub Kan boravio je u zvaničnoj poseti Jugoslaviji 1961. godine. Titova uzvratna poseta usledila je 1968. godine. Tito je podržavao članstvo Pakistana u Pokretu nesvrstanih, ističući da ova država „nesvrstanija od pojedinih nesvrstanih zemalja“.  Ovaj stav je – kao svojevrstan gest dobre volje – nailazio na izuzetno pozitivnu reakciju.

Predsednik Pakistana Ajub Kan i predsednik Josip Broz Tito prolaze ulicama Beograda, 13. januar 1961. godine (izvor fotografije: Arhiv Srbije)

Pakistanski predsednik je u Havani podržao Tita u momentu kada je došlo do njegove konfrontacije sa Fidelom Kastrom, koji je pokušao da radikalno preusmeri Pokret nesvrstanih i direktno ga veže za Istočni blok. I Jugoslavija i Pakistan su tokom 70-ih i 80-ih godina nastojali da uspostave striktno izbalansiran odnos sa velikim silama i blokovima, strahujući da bi u suprotnom mogli biti ugroženi od njihovih globalnih aspiracija. Posle raspada jugoslovenske države nastupilo je razdoblje kada su odnosi zvaničnog Beograda i pakistanskih vlasti redukovani na simboličan nivo.

Predstavnici i Srbije i Pakistana danas poručuju da je postojeći nivo uzajamnih veza i razmena u neskladu sa prijateljstvom i relacijama koje postoje između dve države i naroda i da ih je potrebno unaprediti.

ZANIMLJIVOSTI O PAKISTANU

• Malala Jusafzai, najmlađa dobitnice Nobelove nagrade u istoriji, potiče iz regije Svat na severu Pakistana. Ova aktivistkinja za ljudska prava je postala globalno poznata nakon atentata koji je pokušan na nju 2012. godine. Svoju priču je objavila u čuvenoj knjizi „Ja sam Malala“.

Malala Jusafzai, najmlađa dobitnice Nobelove nagrade u istoriji (izvor: Wikimedia Commons (link na Southbank Centre, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons)

• Drugi najveći rudnik soli na svetu se nalazi u Pakistanu, sa godišnjom proizvodnjom od oko 000 tona. Prema legendi, njega je otkrila vojska Aleksandra Velikog, nakon što su njegovi konji počeli da ližu so, dok se vojska odmarala od puta.
• Oko 40% svih fudbalskih lopti na planeti se proizvodi u Pakistanu
• Tharparkar pustinja u Pakistanu je jedina plodna pustinja na svetu