Pavle Beljanski rođen je u Velikom Gradištu, 19. juna 1892. godine, i potiče iz porodice čiji su se preci generacijama isticali obrazovanjem i ugledom i nastojali da svoju decu dobro školuju i vaspitaju.
Beljanski je posle završene Prve beogradske gimnazije 1910. godine, upisao beogradski Pravni fakultet i 1914. apsolvirao pravo. Po izbijanju Prvog svetskog rata stupio je u Đački bataljon, a 1915. sa srpskom vojskom učestvovao u povlačenju preko Albanije, neko vreme boravio na Krfu, a 1916. oslobođen vojne obaveze.

Pavle Beljanski, maturska fotografija (Beograd 3. jun 1910)
Foto: Spomen zbirka Pavla Beljanskog  https://beljanskimuseum.rs

Iste godine Beljanski nastavlja studije na Sorboni gde je diplomirao naredne godine, a 1918. magistrirao i prijavio i doktorat. U nameri da doktorira prekinuo ga je poziv na prvu diplomatsku dužnost u Kraljevskom poslanstvu u Stokholmu odakle ga diplomatska karijera zatim vodi u Berlin, Varšavu i Beč kada počinje da prikuplja umetnička dela srpskih autora.
„Neposredno posle rata bio sam na dužnosti u inostranstvu i tada sam počeo da sakupljam slike starih majstora. Srećom, 1923. napustio sam ovaj jalov posao i odlučio da se posvetim isključivo sakupljanju dela naših umetnika,“objasnio je jednom prilikom.
Posle četvorogodišnjeg boravka u Beogradu, 1929. premešten je u diplomatsku misiju u Pariz, a od 1935. do 1940. godine diplomatsku službu obavljao je u Rimu. Godinu docnije je penzionisan, ali je 1945. vraćen u službu i ponovo penzionisan 1958. godine.

Nehru i Pavle Beljanski oko 1942. godine
Foto: Spomen zbirka Pavla Beljanskog https://beljanskimuseum.rs

Boraveći u evropskim prestonicama Beljanski je otkrivao vrhunska dela istorije umetnosti i družio se sa velikim ličnostima toga doba poput Jovana Dučića, za koga ga je vezivalo je blisko prijateljstvo i slična interesovanja prema umetnosti i luksuznim automobilima, ali i Ive Andrića, Rastka Petrovića, Milutina Milankovića, Veljka Petrovića i Isidore Sekulić.
Svojom uglađenošću, gospodskim izgledom i odmerenim ponašanjem, fascinirao je mnoge savremenike, koji su ga opisali kao uzdržanog i diskretnog čoveka. O tome možda najbolje govori činjenica da o svom diplomatskom radu i saradnicima nije ostavio pisani trag. Nije voleo da se fotografiše, i na to je pristajao uglavnom u protokolarnim situacijama.

Kapa i svečano diplomatsko odelo Pavla Beljanskog (Rim, 15. novembar 1937.)
Foto: Spomen zbirka Pavla Beljanskog https://beljanskimuseum.rs

Nosilac je velikog broja domaćih i stranih odlikovanja od kojih su najznačajnija Orden Legije časti, Orden Belog orla, Orden Svetog Save , Orden Jugoslovenske zastave , belgijski Orden Leopolda IV stepena i Orden Italijanske krune II stepena.
Umetnička dela bila su njegova strast, formirana uporedo sa njegovom profesijom. Međutim, posle pogibije sedmoro članova njegove porodice u bombardovanju Svilajnca 1944. godine, Beljanski je ostao sam sa svojim slikama, a smrt najbližih podstakla ga je na razmišljanje da u spomen nastradalih članova porodice pokloni državi kolekciju. Pokušaj da zbirku prikaže javnosti ubrzo nakon Drugog svetskog rata doživeo je fijasko. Kolekcija je privremeno smeštena u Muzeju Beograda, sve do 1961. kada je osnovana Spomen-zbirka Pavla Beljanskog koja ove godine obeležavava 130 godina od rođenja ovog diplomate raskošne karijere i velikog kolekcionara.

Pavle Beljanski u svom domu
Foto: Spomen zbirka Pavla Beljanskog https://beljanskimuseum.rs

Danas Kolekcija ima 185 dela 37 autora – slika, skulptura i tapiserija sa najznačajnijim delima od početka 20. veka do sedme decenije.
„Ovu zbirku umetničkih dela koju zaveštavam srpskom narodu, a koju sam sakupljao sa dubokom verom u njegovu stvaralačku moć, posvećujem senima svojih predaka koji su istrajali u vekovnoj borbi za njegovu slobodu i nezavisnost“, napisao je Beljanski u svojoj posveti.